Senator Schalk over Belastingplan

Lees hier de bijdrage van SGP-Senator Peter Schalk aan het debat over het Belastingplan in de Eerste Kamer.

De burgers van NL worden geacht de wet te kennen. Welnu, laat ik eens beginnen met een klein testje, met behulp van een citaat. Stel dat die burger, zomaar even voor de fun, in het Belastingplan 2022 zou bladeren, dan komt hij de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 tegen, en daar wordt een wijziging in voorgesteld. Even een citaat:

Artikel 15ak 1:
Voor de toepassing van artikel 25a, vierde lid, worden de voor het voegingstijdstip van een maatschappij geheven voorheffingen die zijn voortgewenteld naar het jaar dat aanvangt op het voegingstijdstip (voorvoegingsvoorheffingen) verrekend met een aanslag van de moedermaatschappij van een jaar voor zover:

• de maatschappij beschikt over een bedrag aan resterende voorvoegingsvoorheffingen,
• …(einde citaat)

Bent u er nog? Ik schat in dat er mensen zijn die hier geen touw aan vast kunnen knopen. De staatssecretaris wel. Ik zie hem genieten: wat een pareltje staat er in die wet.

Ik heb daar bewondering voor, en ook voor zijn ambtenaren. Ze hebben ons een briefing gegeven die klonk als een klok.

Laat ik eens beginnen met iets waar de staatssecretaris niets aan kan doen: de torenhoge inflatie, inmiddels staat de teller op 5,2%. Natuurlijk, het is glashelder: de hoge energieprijzen, de schaarste aan artikelen door de vlucht die de economie neemt ondanks de coronapandemie, het schreeuwend tekort aan bouwproducten; het zijn zomaar drie elementen die de prijzen omhoog drijven, en daarmee die hoge inflatie bewerkstelligen.

En inderdaad, ik benadruk het nogmaals: daar kan de regering op zich niet zoveel aan doen. Althans, het overkomt ons. Natuurlijk kan de regering wel iets doen aan de gevolgen. Maar eerst maar eens de vraag:

• Wat betekent dit nu concreet voor mensen aan de onderkant van het loongebouw, of die moeten leven van een uitkering?

Ik maak me niet zo bezorgd over allerlei mensen die misschien wel anderhalf of twee keer modaal verdienen. Die redden zich wel. Sterker nog, zij zijn mede veroorzakers van de inflatie door het consumentengedrag.

• Maar die bijstandsmoeder, hoe staat het daarmee? Of die eenverdiener die maar net aan zijn huis kan betalen en zijn gezin onderhouden, of die man die aan de lopende band staat en zorgt dat wij een perfecte auto rijden. Heeft hij ook genoeg om van te leven?

Dat is van belang. Natuurlijk. Je kunt zeggen dat dit wel weer rechtgetrokken wordt, want de salarissen gaan vanzelf stijgen. Maar vz, het duurt wel even voordat een inflatie doorgerekend wordt in de salarissen. Er zal wat afgeklaagd worden over de loongolf die dit teweeg brengt. Maar voorzitter, voordat het zo ver is moeten miljoenen mensen zich redden, met een inflatie van ruim 5%. En als normaal de portemonnee in de derde week van de maand leeg is, dan zal dat nu nog vroeger worden.

• Zijn er structurele maatregelen te bedenken voor deze kwestbaren in de samenleving?

Deze kwestie staat niet op zich zelf. We spreken hier regelmatig over het brede welvaartsbegrip. We maken ons, terecht zorgen over armoede.

Welnu, wat wil nu het geval: juist vorige week kwam het CBS met cijfers over armoede. In het rapport over armoede en sociale uitsluiting 2021 wordt uitgewerkt waar de kwetsbaren zitten. Het blijkt dat eenverdieners 6x zoveel kans hebben om in armoede te vervallen dan tweeverdienersgezinnen. Vraag aan de staatssecretaris:

• Klopt het dat dit risico voor eenverdienersgezinnen mede is ontstaan door het belastingstelsel?
• Ziet de staatssecretaris dat er dringend actie nodig is? Wat geeft hij zijn opvolger mee op dit dossier?

Het verschil tussen die beide gezinnen komt ook naar voren bij het staatje dat ik in de schriftelijke ronde heb opgevraagd. Vz, ik dank de regering voor het consistente gedrag in het toesturen van de marginale druk voor eenverdieners. Toch leek het me van belang om eens te bezien of die marginale druk voor tweeverdieners gelijk oploopt. Wat blijkt, bij een modaal inkomen van ongeveer 40.000 euro is de marginale druk voor een tweeverdiener 41% en voor een eenverdiener 77%. Simpel gezegd: als je een salarisverhoging krijgt van 100 euro, dan houdt de tweeverdiener daar 59 euro van over, en de eenverdiener slechts 23 euro. Mijn vraag aan de regering is:

• Dat is toch een absurd verschil? Hoe komt dat? Is dat te repareren?

Immers, er is al een megaprobleem voor eenverdieners ten opzichte van tweeverdieners. Voor de duidelijkheid, al vele jaren roept mijn fractie dat het verschil in belastingen niet normaal is.

Er zitten een paar oudgedienden in deze zaal, die weten dat ik in 2015, de eerste keer dat ik over het Belastingplan mocht debatteren, moest melden dat eenverdieners wel 5 x zoveel belasting moeten betalen als tweeverdieners. In de jaren daarna is het niet beter geworden, maar alleen maar slechter. Op enig moment passeerden we de 6x zoveel belasting. Momenteel zitten we rond de 7 x zoveel belasting.

Voor de fijnproevers: als twee mensen gehuwd zijn en allebei 20.000 euro verdienen, dan betalen ze samen ongeveer 2.000 euro belasting. Als een eenverdiener is zijn eentje datzelfde bedrag verdient dan betaalt hij bijna 7x zoveel belasting.

Het ene gezin heeft dus een koopkracht van 38.000 euro, maar de buren, die in hetzelfde huis wonen, een vergelijkbaar gezin hebben, moeten het met 26.000 euro doen.

Hoe dat komt? Mag ik het eens plastisch voorstellen: er zijn eigenlijk een paar knoppen waaraan gedraaid wordt:

1. de overdraagbare algemene heffingskorting,
2. de Arbeidskorting
3. de Inkomensafhankelijke combinatiekorting (IACK)

Welnu, het probleem wordt vooral veroorzaakt door de afbouw van de overdraagbare heffingskorting. Elk jaar wordt er een harde slinger gegeven aan die knop. Daardoor wordt hij met 6,5% afgebouwd, of beter gezegd, dat wordt weggesaneerd.

De gevolgen zijn natuurlijk desastreus. Daarom tast de regering nu met militaire precisie naar twee andere knoppen. Dat zijn heel gevoelige knoppen, dus het is voorzichtig bijstellen. Met kunst en vliegwerk repareert het kabinet de harde slinger aan de overdraagbare heffingskorting door een kleine verlaging van de IACK, de Inkomens Afhankelijke Combinatie Korting en de Arbeidskorting die minder snel afloopt.

Mijn vraag is: klopt het dat de bijstelling uiteindelijk ten koste gaat van de tweeverdieners? Betalen zij dus het gelag? Is dat nu echt de bedoeling, zo vraag ik?

Hoe dan ook, door deze precisie-ingreep is te verklaren dat dit jaar de kloof niet oploopt, maar stabiel blijft. Nou nee, dat is niet helemaal eerlijk, hij wordt iets bijgesteld. Vorig jaar betaalde die eenverdiener 6,95x zo veel belasting. Nu 6,91x zo veel. Ik heb dat even uitgerekend. Dat gaat om 80 euro per jaar, 6½ euro per maand, 1½ euro per week. Laten we zeggen 1 brood per week soelaas.

De ironie: ik noemde net het rapport van het CBS met cijfers over armoede in gezinnen. En dan nog iets, in deze Kamer ligt een wet te wachten op behandeling die de inflatie op de Kinderbijslag bevriest. Met stoom en kokend water door de Tweede Kamer gehaald. En zodra hij hier binnenkwam werd het ventiel losgedraaid, de stoom kon er af. Blijkbaar zag de regering de torenhoge inflatie aankomen, of misschien werden de knopen geteld en was wel duidelijk dat dit niet het juiste moment was om de wet aan de Eerste Kamer voor te leggen.

Ik hoop dat ik mijn punt voldoende duidelijk heb gemaakt. Ik begrijp niet dat de regering niet begrijpt dat dit onverteerbaar en oneerlijk is. En ik zoek naar mogelijkheden om iets te doen voor gezinnen. Ik leg graag drie opties voor:

1. bevries de afbouw van de overdraagbare algemene heffingskorting: dat is goed voor iedereen, zowel een- als tweeverdieners.
2. Trek het wetsvoorstel over bevriezing van de indexatie op de Kinderbijslag in.
3. Doe iets substantieels voor eenverdieners aan de onderkant van het loongebouw.

Wil de staatssecretaris reflecteren op deze opties, dan wel mogelijkheden toevoegen?

Deze kwestie weegt zwaar. Daarom geef ik er zoveel aandacht aan. Want natuurlijk zijn er nog andere zaken te benoemen. Zo heb ik nog een korte vraag over de Gerichte vrijstelling thuiswerkkosten. Logisch dat samenloop met een gericht vrijgestelde reiskostenvergoeding niet mogelijk is.

• Maar de vraag is wel of de wisselende situaties door het grillige verloop rond de corona-pandemie hier invloed op heeft?

Ook in de uitvoeringstoets wordt aandacht gevraagd voor de fraudegevoeligheid op dit punt.

• Waar ligt straks de bewijslast: bij werkgevers of bij werknemers?

De fractie van de SGP heeft ook nog een vraag naar aanleiding van een opmerking van de Raad van State, over het toenemend gebruik van beleidsregels. Het probleem ligt niet zozeer bij de interpretatieve beleidsregels, maar meer bij de goedkeurende beleidsregels. Het Kabinet heeft aangekondigd daartoe een kader te ontwikkelen, waarin uiteen wordt gezet onder welke voorwaarden het aanvaardbaar wordt geacht om beleidsbesluiten in te zetten. Dat leidt tot de volgende vragen:

• Is er een tijdpad voor het ontwikkelen van de betreffende kaders?
• Kan deze Kamer worden geïnformeerd over deze kaders, zodra die zijn vastgesteld?

Voorzitter, ik zie uit naar de reactie van de staatssecretaris.