Mestbeleid

De veehouderij produceert meer mest dan ze op eigen (gras- en mais)land kwijt kan. Akkerbouwers hebben juist mest nodig. Desondanks hebben we op nationaal niveau een overschot. Door mestverwerking en export wordt dit overschot buiten de Nederlandse landbouw afgezet.

Er doen zich enkele knelpunten voor:

• De derogatie, een uitzondering in de Nitraatrichtlijn om op melkveebedrijven meer dierlijke mest uit te rijden, wordt afgebouwd en dreigt helemaal weg te vallen. Daardoor kan minder dierlijke mest op eigen grond uitgereden worden. Veel melkveebedrijven komen hierdoor in grote problemen, omdat ze opeens voor tienduizenden euro’s mest moeten afvoeren en meer kunstmest moeten gaan gebruiken. Ook neemt de druk op de mestmarkt fors toe met hoge mestafzetprijzen.
• Op basis van de Kaderrichtlijn Water gelden strenge normen voor de waterkwaliteit. Voor verbetering van de waterkwaliteit wordt ook naar het mestbeleid gekeken.
• De aanscherping van de normen voor bemesting in de afgelopen jaren leidt tot verschraling van landbouwgronden. Op verschillende plaatsen in het land krijgen gewassen minder mest dan ze nodig hebben.

De SGP zet met name in op ruimte voor de afzet van dierlijke mest (in plaats van kunstmest) op Nederlandse landbouwgrond, maar wel zo dat de waterkwaliteit erop vooruit gaat in plaats van achteruit.

Concreet:

• De SGP stelt in het mest- en emissiebeleid een twee sporen aanpak voor: een boer kan kiezen voor eenvoudige regels en minder ruimte, of voor doelvoorschriften in combinatie met de Kringloopwijzer, een afrekenbare stoffenbalans, gerichte metingen en certificering, en meer ruimte. 
• Waar mogelijk wordt kunstmest vervangen door dierlijke mest. De Nitraatrichtlijn moet daarom herzien worden, inclusief het afschaffen van de eendimensionale 170 kilogram norm voor dierlijke mest. Hoe lastig ook, de SGP blijft zich sterk maken voor een vorm van derogatie waar Brussel inhoudelijk niets tegenin kan brengen. Derogatie voor blijvend grasland, met voorwaarden als weidegang, grondgebondenheid en/of een korting op de stikstofgebruiksnorm om ervoor te zorgen dat een derogatieaanvraag kans maakt. Renure verdient sowieso ruimte. Het is ook nodig om een ontsporende mestmarkt te voorkomen.  
• Gebieden waar de landbouw weinig problemen voor de waterkwaliteit veroorzaakt, worden niet aangewezen als kwetsbaar gebied voor de Nitraatrichtlijn. Het volgende actieprogramma voor de Nitraatrichtlijn bevat de volgende elementen:

1. meer doelsturing, bijvoorbeeld op basis van het stikstofbodemoverschot, in plaats van een stapeling van middelvoorschriften;
2. een gebiedsgerichte aanpak op basis van metingen;
3. meer ruimte voor het uitrijden van mest bij hoge gewasopbrengsten. 

• De spanning op de mestmarkt kan omlaag door een vorm van derogatie, volledige verrekening van gasvormige stikstofverliezen en vrijwillige opkoop- of extensiveringsregelingen, niet door een generieke korting op fosfaatrechten.  
• De afroming van productie- en fosfaatrechten bij transacties wordt ingeperkt, zodat normale bedrijfsontwikkeling niet onnodig belemmerd wordt.  
• Uitmergeling van de bodem willen we niet. Bedrijven met hoge gewasopbrengsten verdienen meer ruimte om mest uit te rijden. Gebruiksnormen worden niet verder aangescherpt.
• Meer organische stof is goed voor bodemvruchtbaarheid en bodemleven. Vaste, stapelbare mest krijgt (net als compost) een fosfaatvrije voet en kan het hele jaar door uitgereden worden. Ook weide- en akkervogels profiteren daarvan.
• Voor het beter sluiten van kringlopen is regionale samenwerking nodig. Zo moet het voor veehouders en akkerbouwers eenvoudiger worden om een gezamenlijke mestboekhouding te voeren.
• Veehouders mogen niet verplicht worden om mest die ze op eigen land uit kunnen rijden, af te voeren.
• Eendimensionale normen voor onder meer het uitrijden van mest gaan voorbij aan het integrale karakter van het landbouwsysteem. Er moet meer aandacht komen voor het belang van mestkwaliteit, voerkwaliteit en bodembiologie, en de invloed van het beleid hierop.